Στο πρόσφατο 3ο Παγκόσμιο Συνέδριο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που έγινε σο Τορίνο στις 2-6 Οκτωβρίου, μια από τις πλέον εντυπωσιακές ομιλίες ήταν του Κάρλο Πετρίνι, του προέδρου της Slow Food.
Σε μια εξόχως (και επί της ουσίας) πολιτική ομιλία ο Κ. Πετρίνι επιτέθηκε στην πολιτική των ΗΠΑ και του προέδρου Μπους που προσπαθούν να επιβάλουν τα μεταλλαγμένα στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και στη "βοήθεια" προς τον Τρίτο Κόσμο οι ΗΠΑ στέλνουν και μεταλλαγμένα, ενώ δίνουν μάχη στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για να μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα τα μεταλλαγμένα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μάλιστα χωρίς σήμανση, ώστε να μην ξέρει ο κόσμος τι τρώει και να μην μπορεί να επιλέγει.
Ο Κάρλο Πετρίνι εντόπισε το πρόβλημα της σύγχρονης διατροφής και γεωργίας στη λογική της βιομηχανίας που εφαρμόστηκε στη γεωργία. Τόνισε ότι πρέπει να μπει ένα φρένο στη βιομηχανοποίηση της γεωργίας. Η επιδίωξη της μεγιστοποίησης της παραγωγής οδήγησε στη χρήση των χημικών λιπασμάτων με σοβαρές επιπτώσεις τόσο στη φύση όσο και στην υγεία μας. Τώρα, οδηγούμαστε στις γενετικές επεμβάσεις και στην εισβολή των μεταλλαγμένων.
Είναι επιτακτική η ανάγκη μιας πολιτιστικής επανάστασης, γιατί πλέον δεν υπάρχει χρόνος. Πρέπει να ξανασυζητήσουμε το διατροφικό ζήτημα, η γαστρονομία πρέπει να αντιμετωπιστεί διεπιστημονικά. Είναι ανάγκη να αποβιομηχανοποιήσουμε τη γεωργία. Πρέπει να αξιοποιηθούν οι παραδοσιακές γνώσεις των αγροτών, οι οποίες πρέπει να μπουν σε ισότιμο διάλογο με τις επιστημονικές γνώσεις. Πρότεινε ακόμη ο Πετρίνι να εγκαταλείψουμε ακόμη και τη χρήση του όρου "καταναλωτής", ο οποίος πρέπει να αντικατασταθεί με τον όρο "συμπαραγωγός".
Η Slow Food ξεκίνησε από το Τορίνο. Ιδρύθηκε το 1986, αρχικά ως ιταλική οργάνωση που στη συνέχεια από το 1989 έγινε διεθνής και πήρε το σημερινό της όνομα (www.slowfood.com). Αφορμή για την ίδρυσή της ήταν η δημιουργία ενός καταστήματος φαστ φουντ στην Πιάτσα ντι Σπάνια, μια πλατεία της Ρώμης, σύμβολο του ιταλικού πολιτισμού. Τότε άρχισε πλέον αρκετός κόσμος να συνειδητοποιεί την ανάγκη να προστατευτεί η διατροφική παράδοση και ο πολιτισμός της Ιταλίας αρχικά και στη συνέχεια έγινε συνειδητή η ανάγκη να προστατευτούν οι τοπικές διατροφικές παραδόσεις και οι τοπικοί πολιτισμοί σε όλο τον κόσμο, απέναντι στη βιομηχανοποίηση της γεωργίας και την πολιτιστική ομογενοποίηση που προσπαθεί να επιβάλει η οικονομική παγκοσμιοποίηση.
Η Slow Food έχει 40.000 μέλη στην Ιταλία και συνολικά 80.000 μέλη σε όλο τον κόσμο σε 104 συνολικά χώρες. Είναι Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση. Προσπαθεί να συνδυάσει την ηθική με την ευχαρίστηση ή, αλλιώς να προωθήσει την οικολογική γαστρονομία, την ποικιλία των γεύσεων, τη βιοτεχνική παραγωγή τροφής, την παραγωγή μικρού μεγέθους, τις βιώσιμες προσεγγίσεις στο ψάρεμα και την κτηνοτροφία.
Η Slow Food καταγράφει τα απειλούμενα με εξαφάνιση είδη φυτών και ζώων και τα εντάσσει στη λεγόμενη Κιβωτό της Γεύσης. Υποστηρίζει τις παραδοσιακές καλλιεργητικές μεθόδους, προσπαθεί να σώσει ονομαστά προϊόντα διατροφής και τους τόπους προέλευσής τους, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Απονέμει το Βραβείο για την Υπεράσπιση της Βιοποικιλότητας σε άτομα ή ομάδες για την παραδειγματική εργασία τους για την προστασία της βιοποικιλότητας. Ενισχύει οικονομικά πρωτοβουλίες για την προστασία της βιοποικιλότητας μέσα από ένα ίδρυμα που έχει δημιουργήσει σε συνεργασία με την Περιφέρεια της Τοσκάνης της Ιταλίας.
Οργανώνει ακόμη εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, ενώ από πέρσι (2004) ξεκίνησε τη λειτουργία του Πανεπιστημίου των Γαστρονομικών Επιστημών στο Pollenzo και to Colorno της Ιταλίας (www.unisg.it).
Στη διάρκεια του Συνεδρίου είχα την τύχη να επισκεφτώ με μια ομάδα συνέδρων το κτίριο του Πανεπιστημίου στο Pollenzo (φωτογραφία), το οποίο είναι ένα μεσαιωνικό κάστρο αναστηλωμένο, χτισμένο πάνω σε ρωμαϊκά ερείπια. Στα υπόγεια του κάστρου, σε φυσική θερμοκρασία φιλοξενείται η Τράπεζα Κρασιών που έχει δημιουργήσει η Slow Food με τη συνεργασία 280 παραγωγών ή εταιρειών παραγωγής ιταλικών κρασιών. Τα κρασιά αυτά κρίνονται από ειδικούς και κάθε παραγωγός έχει δικό του χώρο στην Τράπεζα Κρασιών που φιλοξενεί χιλιάδες μπουκάλια, κασόνια και βαρέλια κρασί. Να μια πρωτότυπη ιδέα για μίμηση κι εδώ στην Κρήτη για την προστασία και διατήρηση των παραδοσιακών κρασιών του νησιού μας!
Το Πανεπιστήμιο έχει τρίχρονες σπουδές για την απόκτηση πτυχίου, δίχρονη ειδίκευση (Επικοινωνία Τροφών ή Διαχείριση Τροφών) και δίχρονο μεταπτυχιακό κύκλο (στις Γαστρονομικές Επιστήμες και τα Προϊόντα Ποιότητας ή στη Διατροφική Κουλτούρα). Στα πλαίσια του Προγράμματος του Πανεπιστημίου οι φοιτητές κάνουν πρακτικές στην Ιταλία και στην Ευρώπη (στη Σικελία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Κροατία, την Καμπανία, την Τοσκάνη κ.α.).
Στη διάρκεια αυτών των πρακτικών που είναι τρεις κάθε χρόνο και διαρκούν δυο βδομάδες η κάθεμία από τις τρεις οι φοιτητές επισκέπτονται τη συγκεκριμένη περιοχή και μελετούν από κοντά τη διατροφική κουλτούρα, τις καλλιεργητικές μεθόδους, μιλάνε με αγρότες και παρακολουθούν σεμινάρια. Το Πανεπιστήμιο της Γαστρονομίας έχει ιδρυθεί από τη Slow Food και δυο Ιταλικές Περιφέρειες, το Piedmont (περιοχή Τορίνο) και την Emiglia - Romagna.
H Slow Food έχει δημιουργήσει επίσης το Δίκτυο Terra Madre, το οποίο τον Οκτώβριο του 2004 συγκέντρωσε 5.000 άτομα από όλο τον κόσμο στο Τορίνο (www.terramadre2004.org) σε μια προσπάθεια σύνδεσης της επιστήμης, της εμπειρικής γνώσης των αγροτών, της δημιουργικότητας και των παραδοσιακών γνώσεων των αγροτών.
Έχει ακόμη δημιουργήσει εργαστήρια γεύσης στα σχολεία, οργανώνει σεμινάρια για εκπαιδευτικούς και έχει εκδώσει ένα διδακτικό εγχειρίδιο για τους εκπαιδευτικούς για το πώς να προωθήσουν τον προβληματισμό αυτό για τη βιοποικιλότητα, τη διατροφική κουλτούρα και τις τοπικές παραδόσεις στα σχολεία.
Η ιδέα της Slow Food, ενός αντίπαλου δέους στην κυριαρχία των φαστ φουντ, της βιομηχανοποιημένης -πλαστικής- διατροφής, ενός κινήματος που αντιστέκεται στην ισοπέδωση των τοπικών πολιτισμών και των τοπικών παραδόσεων διατροφής, γίνεται ολοένα και πιο επιτακτική σε μια εποχή που κινδυνεύει η υγεία μας, η οικολογική ισορροπία, η ίδια η επιβίωσή μας από τη λαίλαπα της οικονομικής παγκοσμιοποίησης. Να υπερασπίσουμε τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα, τον τοπικό πολιτισμό, την οικολογική ισορροπία, να μην αφήσουμε μια χούφτα πολυεθνικές να ελέγξουν όλο το κύκλωμα της διατροφής με καταστροφικές συνέπειες για τη φύση και την υγεία μας.
Φώτης Ποντικάκης
Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Αγωγής της Δ/νσης Α/θμιας Εκπ/σης Ν. Χανίων
Μέλος της Γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων
| < Προηγούμενο | Επόμενο > |
|---|
