Η ανάγκη για διαφύλαξη των φυσικών και πολιτιστικών αγαθών, η πολυπλοκότητα των φαινομένων και η αδυναμία των σύγχρονων οικονομικών θεωριών να προτείνουν ικανοποιητικές λύσεις οδήγησαν στη γέννηση θεωριών για την ολοκληρωμένη διαχείριση του χώρου. Στη συνδιάσκεψη του Ρίο για το περιβάλλον το 1992 τέθηκε για πρώτη φορά το ζήτημα της ποσοτικοποίησης της έννοιας της αειφορίας και αποφασίστηκε η δημιουργία σύνθετων δεικτών αειφόρου ανάπτυξης.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σε διεθνές επίπεδο προσπάθειες για τη δημιουργία προγραμμάτων που εξάγουν δείκτες αειφόρου ανάπτυξης. Το 2002 στο Γιοχάνεσμπουργκ της Νότιας Αφρικής παρουσιάστηκε το μαθηματικό μοντέλο "DASHBOARD OF SUSTAINABILITY" (http://esl.jrc.it/dc) Το συγκεκριμένο μοντέλο προτείνει μια ενδιαφέρουσα καινοτομία: το συσχετισμό της οικονομικής δραστηριότητας, μετρημένης χρηματικά, με περιβαλλοντικά μεγέθη μετρημένα σε φυσικές μονάδες π.χ. τόνους. Αναλυτικότερα εκλέγονται μια σειρά από παραμέτρους από τις οποίες εξάγονται 4 θεματικοί δείκτες, ο περιβαλλοντικός, ο διοικητικός, ο κοινωνικός και ο οικονομικός, καθώς και ένας συνολικός δείκτης αειφόρου ανάπτυξης. Το παραπάνω μοντέλο θεωρείται αξιόπιστο καθώς για τη δημιουργία του συνεργάστηκαν ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών και η Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Γενικά οι δείκτες αποτελούν ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια τόσο των ειδικών όσο και των απλών πολιτών, αφού περιγράφουν ένα σύστημα και βοηθούν στη λήψη πολιτικών αποφάσεων. Το Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΚΠΑΑ) έχει θέσει ως πρωταρχικό του στόχο τη δημιουργία δεικτών αειφόρου ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο αλλά και για κάθε περιβαλλοντικό ζήτημα ξεχωριστά. Στην πράξη όμως δεν έχει γίνει καμιά ολοκληρωμένη ενέργεια από την πλευρά της πολιτείας.
Ειδικότερα στην Ελλάδα ο σχηματισμός τέτοιων δεικτών σε τοπικό επίπεδο μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση σημαντικών προβλημάτων, όπως είναι η έλλειψη ολοκληρωμένου περιβαλλοντικού και χωροταξικού σχεδιασμού, οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες μεταξύ των νομών και η διόγκωση της παραοικονομίας.
Για τους παραπάνω λόγους, με τη βοήθεια του μαθηματικού μοντέλου DASHBOARD, δημιουργήθηκαν Δείκτες Αειφόρου Ανάπτυξης σε επίπεδο νομών για την Ελλάδα για τα έτη 2000 και 2002 και αναζητήθηκαν οι δυνατές εφαρμογές τους. Αναλυτικότερα η δημιουργία των παραπάνω δεικτών μπορεί να χρησιμεύσει:
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα ,χρησιμοποιώντας έντονους χρωματισμούς, δίνει με εύκολα αντιληπτό τρόπο τη σύγκριση μεταξύ διαφορετικών ετών και περιοχών, όπως φαίνεται στην εικόνα 1.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα εξάγει εκτός από το συνολικό και τέσσερις θεματικούς δείκτες ,τον περιβαλλοντικό, το διοικητικό, τον κοινωνικό και τον οικονομικό. Δίνει επομένως μια ολοκληρωμένη εικόνα για την κάθε περιοχή και βοηθά στην ανάδειξη των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που δημιουργούν περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως φαίνεται στην εικόνα 1.
Ακόμη τις περισσότερες φορές οι αναπτυξιακοί στόχοι είναι πολλοί και αντικρουόμενοι. Η πρόβλεψη των πιθανών περιβαλλοντικών αλλαγών και η ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής πολιτικής στην τομεακή ανάπτυξη γίνεται τότε εξαιρετικά δύσκολη διαδικασία. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα παρέχει τη δυνατότητα αναλύσεων συσχέτισης μεταξύ των παραμέτρων και των δεικτών οπότε και γίνεται φανερό ποιες δραστηριότητες μπορούν να συνυπάρξουν και ποιες όχι.
Η επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων δεν είναι δουλειά μόνο των ειδικών . Οι απλοί πολίτες πρέπει και μπορούν να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων που αφορούν άμεσα στην ποιότητα της ζωής τους. Προγράμματα σαν το DASHBOARD μπορούν να βοηθήσουν στην υλοποίηση των παραπάνω μιας και είναι δυνατή η εξαγωγή καινούριων δεικτών κάθε φορά που ο στόχος ή τα δεδομένα αλλάζουν. Η ύπαρξη ενός εύκολου και αντικειμενικού τρόπου σύγκρισης των εναλλακτικών προτάσεων διευκολύνει την εκλογή της τελικής απόφασης, είτε αυτή λαμβάνεται από ειδικούς είτε από απλούς πολίτες.
Η χρήση αντικειμενικών μαθηματικών μοντέλων μπορεί να διευκολύνει την ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στην περιφερειακή ανάπτυξη και τη συνεργασία των εμπλεκόμενων φορέων.
Συμπεράσματα:
- Στις πρώτες θέσεις της κατάταξης του δείκτη αειφόρου ανάπτυξης για το έτος 2002 ήρθαν τα Δωδεκάνησα, η Ζάκυνθος και οι Κυκλάδες, ενώ στις τελευταίες η Ηλεία, η Φθιώτιδα και η Κοζάνη.
- Στον οικονομικό και στον κοινωνικό δείκτη οι διαφορές μεταξύ των νομών είναι πολύ μεγάλες, γεγονός που δε συμβαίνει στο δείκτη αειφόρου ανάπτυξης.
- Οι παραπάνω δείκτες μετρούν την ανάπτυξη μιας περιοχής συγκριτικά με τις υπόλοιπες, χωρίς να γίνεται διαχωρισμός μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών δραστηριοτήτων. Με αυτόν τον τρόπο αναδεικνύονται ευκολότερα τα προβλήματα της κάθε περιοχής, ώστε να ληφθούν συγκεκριμένα μέτρα για την αντιμετώπιση τους.
Νάντια Λιάκου
Τελειόφοιτος πολιτικός μηχανικός
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από κακόβουλη χρήση. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε την Javascript για να τη δείτε.
| < Προηγούμενο | Επόμενο > |
|---|
