«H θερμοκρασία του νερού των ωκεανών σήμερα βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων αιώνων»
«Η εγκατάσταση των Ευρωπαίων και η αποψίλωση της αυστραλιανής γης στα τέλη του 19ου αιώνα αύξησαν τις ποσότητες ιζημάτων που αποπλένονταν στην κοραλλιογενή λιμνοθάλασσα»
«Οι υγρές χρονιές είναι όλο και πιο υγρές, ενώ τα χρόνια με ξηρασία, όλο και πιο ξηρά»
Αυτά, και άλλα γεγονότα της περιβαλλοντικής ιστορίας του πλανήτη μας για πολλούς αιώνες, έχουν καταγράψει, χωρίς να δέχονται αμφισβήτηση από διάφορους «σκεπτικιστές», οι κοραλλιογενείς ύφαλοι του πλανήτη στα δικά τους βιβλία ιστορίας.
(φωτ.: © Australian Antarctic Division 2008)
Ορισμένα είδη κοραλλιών, μεγαλώνοντας με ρυθμό 1-2 εκατοστών το χρόνο, φθάνουν σε ύψος πολλά μέτρα και περιέχουν ετήσιους δακτυλίους παρόμοιους με αυτούς των δένδρων.
Για να διαβαστούν οι αλλαγές στο φυσικό περιβάλλον που καταγράφονται στους δακτυλίους αυτούς, αφαιρείται από το κέντρο της αποικίας των κοραλλιών ένα σωληνοειδές τμήμα. Ο κοραλλιογενής ιστός που την περιβάλλει κλείνει γρήγορα την τρύπα που δημιουργείται.
Ανάλυση με ακτίνες Χ των τμημάτων αυτών του πυρήνα, αποκαλύπτει την ετήσια διαβάθμιση στην πυκνότητα του σκελετού που αποτελείται από ανθρακικό ασβέστιο, και κάθε χρονιά μπορεί να χρονολογηθεί ξεκινώντας από την εξωτερική λωρίδα, τη χρονιά δηλαδή που συλλέχθηκε το κοράλλι.
Ο σκελετός του κοραλλιού ακόμη καταγράφει διάφορους γεωχημικούς ανιχνευτές του νερού, όπως το delta18O, που καταγράφει τη θερμοκρασία και την αλατότητα του νερού, ή γεγονότα πλημμυρών από ποταμούς, οπότε το θαλάσσιο νερό αναμιγνύεται με γλυκό νερό.
Απέραντες ωκεάνιες πολιτείες
Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι είναι τα πιο θαυμαστά θαλάσσια οικοσυστήματα, και μοναδικά, τόσο για την ποικιλία των ζωντανών οργανισμών που τα αποτελούν, όσο και για τις τεράστιες κατασκευές που δημιουργούν.
Στην καρδιά του κοραλλιογενούς υφάλου βρίσκεται η αμοιβαία σχέση εξάρτησης ανάμεσα στο ζώο κοράλλι και στα μονοκύτταρα φύκια ζωοξανθανέλλες, που προμηθεύουν τα κοράλλια με τροφή. Η σχέση αυτή επιτρέπει στα κοράλλια να χτίσουν τους σκελετούς τους από ανθρακικό ασβέστιο με ρυθμούς πιό γρήγορους από τις φυσικές δυνάμεις της διάβρωσης, δημιουργώντας έτσι τον κοραλλιογενή ύφαλο.
Οι κατασκευές αυτές, συγκολλημένες με τα κοραλλοφύκη, γίνονται σύνθετα ενδιαιτήματα που στεγάζουν μια απέραντη ποικιλία χλωρίδας και πανίδας. Για παράδειγμα, ο μεγάλος Κοραλλιογενής Ύφαλος της Αυστραλίας αποτελείται από περισσότερα από 360 είδη κοραλλιών, και κατοικείται από 1500 είδη ψαριών, 4000 είδη μαλακίων, 800 είδη εχινόδερμων, αστεριών και αχινών, 400 είδη σφουγγαριών ... τόπος αναπαραγωγής φαλαινών ... και ο κατάλογος δεν έχει τέλος ... Μάλιστα ακόμη και σήμερα ανακαλύπτονται συνεχώς καινούρια είδη (www.coml.org).
Ανυπολόγιστες οι απειλές για τους υφάλους
Ήδη από πολλές δεκαετίες χτυπάει συναγερμός για τους κοραλλιογενείς υφάλους. Αίτια η υπερεκμετάλλευσή τους, η ρύπανση, οι αυξανόμενες θερμοκρασίες και η προοδευτική οξίνιση των ωκεανών, αποτελέσματα όλα της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Ίχνη λεύκανσης (αποχρωματισμού) των κοραλλιών, όπως αυτής του 1998, είναι εξαιρετικά σπάνια κατά τους περασμένους αιώνες.
Η λεύκανση των κοραλλιών που οφείλεται στην απώλεια των ζωοξανθανελλών σε ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες του νερού, μπορεί να καταλήξει σε θάνατο του κοραλλιού. Η συχνότητα των περιπτώσεων λεύκανσης που επηρεάζουν μεγάλες περιοχές υφάλων έχει αυξηθεί σε πρόσφατες δεκαετίες και συνδέεται σαφώς με την παγκόσμια υπερθέρμανση, αλλά και με την οξίνιση των νερών. Το 1998 πέθανε το 16% των κοραλλιών της γης.
(Φωτ.: Κοράλλια που έχουν υποστεί λεύκανση θα πεθάνουν, αν δεν επανεποικισθούν σύντομα από τις συμβιωτικές άλγες.
© 2003. Reef Futures. Courtesy Ray Berkelmans, Australian Institute of Marine Science.)
Η οξίνιση των ωκεανών είναι μια πιό ύπουλη απειλή που πλήγει την καρδιά του υφάλου.
Μετρήσεις της ποσότητας του ανθρακικού ασβεστίου που συσσωρεύεται κάθε χρόνο από τα κοράλλια δείχνουν ότι μέχρι τη δεκαετία του ’80 ο ρυθμός της ασβεστοποίησης αυξανόταν αντίστοιχα με την άνοδο της θερμοκρασίας του νερού. Όμως ανησυχητικές είναι οι ενδείξεις ότι, παρά την αύξηση της θερμοκρασίας του νερού, ο ρυθμός ασβεστοποίησης των κοραλλιών σήμερα φαίνεται να επιβραδύνεται.
Οι θαλάσσιοι οργανισμοί που παράγουν ασβέστιο απορροφούν ιόντα ασβεστίου και ανθρακικού άλατος από το θαλασσινό νερό για να κατασκευάσουν τους σκελετούς και τα κελύφη τους. Καθώς οι ωκεανοί σαν σφουγγάρια απορροφούν το υπερβάλλον διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα (υπολογίζεται ότι έως 30% του ανθρωπογενούς διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα απορροφάται από τους ωκεανούς), δημιουργείται ένα ασθενές οξύ, το ανθρακικό οξύ, προϊόντα του οποίου δεσμεύουν τα ανθρακικά ιόντα, ώστε μειώνεται το pH και υπάρχουν λιγότερα ελευθερα ιόντα ανθρακικού άλατος. Έτσι όμως τα κοράλλια και τα κοραλλιοφύκη παθαίνουν ένα είδος «οστεοπόρωσης» και δυσκολεύονται να παράγουν ανθρακικό ασβέστιο, ώστε οι δομές των υφάλων εξασθενούν και καταστρέφονται ευκολότερα από τη φυσική διάβρωση και τους όλο και ισχυρότερους τροπικούς κυκλώνες.
Καθώς δεν διαθέτουμε μακροχρόνιες παρατηρήσεις της χημείας των ωκεανών, δεν είναι βέβαιο το εύρος και η κλίμακα που θα έχουν οι βιολογικές συνέπειες της οξίνισης των ωκεανών. Σε συνδυασμό όμως με την αλλαγή του κλίματος, θα υπάρξουν αλλαγές στα κοράλλια, πιθανά μείωση της ποικιλίας των οργανισμών που συνθέτουν τα μοναδικά και πλούσια αυτά θαλάσσια οικοσυστήματα, αλλά και οικονομικές και κοινωνικές επιδράσεις.
Ακόμη και ζώα όπως θαλάσσιοι αχινοί, σαλιγκάρια και καβούρια που ως προνύμφες κατασκευάζουν σκελετούς ή κελύφη από ανθρακικό ασβέστιο ίσως αντιμετωπίσουν πρόβλημα επιβίωσης, ενώ έρευνες δείχνουν ότι τα κελύφη μικροσκοπικών θαλάσσιων οργανισμών στο Νότιο Ωκεανό έχουν γίνει λεπτότερα...
Περισσότερα στο διαδίκτυο
- «Ocean Acidification: State of the Science Fact Sheet», ΝΟΑΑ, US Department of Commercehttp://www.pmel.noaa.gov/co2/OA/Ocean_Acidification%20FINAL.pdf
- «Αναπτύσσοντας πολιτική σχετικά με την οξίνιση των ωκεανών», στο Australian Antarctic Magazine 15:2008 http://www.aad.gov.au/default.asp?casid=35671 και
- «Tα Βιβλία Ιστορίας των Κοραλλιογενών Υφάλων», επίσης στο Australian Antarctic Magazine 15:2008 http://www.aad.gov.au/default.asp?casid=35666
- «Η δημιουργία κοραλλιών στο Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο μειώνεται με τους ταχύτερους ρυθμούς των τελευταίων 400 ετών»http://www.greencarcongress.com/2009/01/coral-calcifica.html
- Για περιδιάβασμα, www.coml.org (Census of Marine Life) και www.creefs.org (Census of Coral Reefs).
Πέλη Σουσιοπούλου
| Επόμενο > |
|---|
