Οικολογική Επιθεώρηση

Η διαδρομή ξεκινάει νοτιοδυτικά προς Καυσοκαλύβια. Το τμήμα αυτό της δυτικής πλευράς του Όρους το λένε “έρημο”, γιατί δεν έχει αμαξιτούς δρόμους. Κι εδώ είναι και τα περίφημα “καρούλια”, τα ασκηταριά των μοναχών στο βράχο. Φθάνοντας στον αυχένα (μια ώρα περίπου από τη Μονή) παίρνουμε το μονοπάτι προς Αγία Άννα. διασχίζοντας το πυκνό δάσος με τις καστανιές, βελανιδιές, οξιές, σκλήθρα, αριές, πλατάνια στις ρεματιές. Μια μικρή ζούγκλα. Από άποψη χλωρίδας το Άγιο Όρος χαρακτηρίζεται για την πυκνή του βλάστηση. Αφθονούν σε μεγάλο βαθμό η καστανιά, η οξιά, η δρύς, το πουρνάρι, η κουμαριά κ. ά. καθώς και άπειρα πλήθη βοτάνων.

Σταματήσαμε στα Καλά Νερά. Μια πυκνοδασωμένη περιοχή με αρκετά νερά, όπου πριν 5-6 χρόνια, όπως λέει ο Κώστας, η χιονοστιβάδα “ξύρισε” κυριολεκτικά όλα τα δέντρα. Η αναδάσωση είναι πλέον πολύ πυκνή και πλούσια σε όλα τα είδη. Φάγαμε το καρπούζι, γεμίσαμε κρύο νερό, και συνεχίσαμε φθάνοντας, σε 4 ώρες από τη Μονή, στο Σταυρό, υψόμετρο 850 μέτρα περίπου. Είναι η διασταύρωση προς Κερασιά, Αγία Άννα και κορυφή. Έχει νερό με λάστιχο. Μέχρι εδώ μας ακολουθεί και το τηλεφωνικό καλώδιο, που σχεδόν έρπον συνεχίζει το δρόμο του για την Κερασιά.

Παίρνουμε ξανά το κακοτράχαλο ανηφορικό μονοπάτι στο πυκνό πουρναρόδασος. Το μονοπάτι βγαίνει στην αρχή λίγο ανοιχτά, αριστερά, με θέα τη Σιθωνία, τη Σκήτη της Αγίας Άννας και τη Μικρή Σκήτη και πιο πέρα τους αρσανάδες των Μονών Αγίου Παύλου, Αγίου Διονυσίου και Αγίου Γρηγορίου. Δεν φαίνονται οι μονές.

Λίγη στάση στην Καστανιά για ξεκούραση με τον ιδρώτα να στάζει, και φθάνουμε στην Παναγιά, στα 1500 μέτρα περίπου σε 2,5 ώρες από το Σταυρό. Εδώ εργάζεται ένα μεγάλο συνεργείο με αλβανούς μαστόρους για την ανακατασκευή της εκκλησίας. Κατασκευάζεται μεγάλος ναός με βοηθητικούς χώρους, που θα λειτουργεί και ως καταφύγιο. Εικόνα εργοταξίου. Είκοσι τέσσερεις μαστόροι και εργάτες. Παντού σκόρπια εργαλεία, υλικά και... μπόλικα σκουπίδια, πεταμένα στα πρανή. Ό,τι χειρότερο μπορούσα να δω σ’ αυτό το υψόμετρο.

Για την κορυφή, τα υπόλοιπα 500 περίπου μέτρα υψομετρική, είναι μια απότομη σχετικά ανάβαση στο γυμνό με πολλές τραβέρσες για φορτωμένα αρσενικά μουλάρια, όπως εμείς. Με τον Κώστα το κάναμε μια ανάσα σε μια ώρα ακριβώς με όλες τις τραβέρσες. Το έχει κάνει λέει ο Κώστας και 35 λεπτά χωρίς σακίδιο, και κόβοντας τις τραβέρσες. Τελικά Κώστα είσαι καλός ορειβάτης...

Στην κορυφή του Άθω

Φθάσαμε στην κορυφή κατά τις 7. Μαζί μας έφθασε και ένας Ρώσος, επισκέπτης του Όρους, με τον οποίο “συγκατοικήσαμε” το βράδυ μέσα στο ναΐσκο. Δεν ήξερε γρι ελληνικά ούτε αγγλικά. Άντε να συνεννοηθείς... Ξαναθυμηθήκαμε τα “σπασίμπα” και “νταβάρις”. Λένε ότι το Όρος για τους Ρώσους είναι ό,τι τα Ιεροσόλυμα για τους άλλους ορθόδοξους ή η Μέκκα για τους Μωαμεθανούς... Αυτό σημαίνει ότι θα ανεβεί αρκετά η επισκεψιμότητά του τα επόμενα χρόνια. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ταμπέλες στην Ουρανούπολη είναι στα ελληνικά και στα Ρώσικα... Άντε αυτά να τα έλεγες πριν 20 χρόνια...

Κι εδώ συνεργείο αλβανών για ανακατασκευή του μικρού ναού και για να γίνει μεγάλος και επιβλητικός. Επικίνδυνο... Ίσως δεν έπρεπε. Συνήθως στις κορυφές θέλουμε ένα μικρό και ταπεινό εκκλησάκι, χωρίς πολλά... Άλλωστε οι κορυφές δεν είναι να μένει κανείς πολύ. Χάνουν έτσι την αίγλη τους και τη γοητεία. Τα καταφύγια συνήθως γίνονται χαμηλότερα, όπως, ας πούμε, η Παναγιά. Συζητήσαμε με τους αλβανούς, οι οποίοι έρχονται 15 χρόνια οι περισσότεροι στο Όρος και έχουν συνεργαστεί με τα περισσότερα μοναστήρια και τις Σκήτες. Οι ίδιοι δηλώνουν μωαμεθανοί. Μια ειρηνική συνεργασία των δύο θρησκειών στο επίπεδο της μαστορικής και της τέχνης. Όλα γίνονται...

Θαυμάσαμε τη δύση του ηλίου πάνω από τη Χαλκιδική και τη σκιά του Άθω στο Αιγαίο. Απέραντο γαλάζιο. Από τα παράλια της Καβάλας, τη Θάσο και τη Λήμνο μέχρι τις Σποράδες, τον Όλυμπο και τον Κίσσαβο, τη Σιθωνία, την Αμουλιανή, τη Διώρυγα του Ξέρξη και το Παγγαίο. Ξαπλώσαμε σχετικά νωρίς με τους υπνόσακους στο κρύο τσιμέντο, αφού έξω φύσαγε και έκανε αρκετό κρύο. Προσέχαμε να μη χτυπήσουμε τον Ρώσο με τα πόδια μας. Και πώς να διαμαρτυρηθεί ο άνθρωπος. Τη νύχτα μπαινόβγαιναν 2-3 μολδαβοί μοναχοί με τους φακούς, ψάχνοντας κι αυτοί καμιά γωνιά να κοιμηθούν. Ήρθαν αργά...

Η Σκήτη της Αγίας Άννας

Το πρωί, αφού απολαύσαμε την ανατολή, φύγαμε κατά τις 7 στο κατηφορικό, δύσκολο για τα γόνατα, μονοπάτι. Στο Σταυρό πήραμε το μονοπάτι για την Αγία Άννα και μετά από ένα τέταρτο περίπου ξεκίνησε η απότομη κατηφόρα και τα σκαλιά. Βάλθηκε να τα μετράει ο Κώστας. Δεν τον ρώτησα πόσα τα έβγαλε. Φθάσαμε στην Σκήτη της Αγίας Άννας, ένα πανέμορφο μπαλκόνι πάνω από τη θάλασσα. Στο Κυριακό είχαμε την καλή φιλοξενία του λαϊκού, που υπηρετεί εθελοντικά τους επισκέπτες – τσίπουρο, λουκούμι, καφέ και νερό τα κεράσματά του.

Η Σκήτη της Αγίας Άννας βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του Αγίου Όρους, μισή ώρα από τη Νέα Σκήτη και μια ώρα από τη Μονή Αγίου Παύλου. Το Κυριακό της είναι αφιερωμένο στην Θεοπρομήτορα Αγία Άννα. Το 1686 ο Ματθαίος, πνευματικός του βοεβόδα Σερμπάν Καντακουζηνού (1678-88) και κτήτορας του κελλιού Άγιος Γεώργιος στην Προβάτα, αφιερώνει στη Σκήτη το πόδι της Αγίας Άννας. Υπάγεται στη Μονή Μεγίστης Λαύρας.

Η Μικρά Αγία Άννα βρίσκεται σε απόσταση 15 λεπτών από τη σκήτη. Αποτελείται από επτά καλύβες. Εδώ μόνασε ο μεγάλος υμνογράφος της Εκκλησίας Γεράσιμος ο Μικραγιαννανίτης. (πηγή el.wikipedia.org)

Συνεχίσαμε με τον Κώστα για τη Μονή Αγίου Παύλου, αφού συμφωνήσαμε με τον έτερο Κώστα και τον Βαγγέλη να συναντηθούμε στο καραβάκι αλλάζοντας το πρόγραμμά μας λόγω μικρού τραυματισμού του Κώστα. Το μονοπάτι συνεχίζει μέσα στο πουρναρόδασος με μπόλικη ζέστη αλλά με θέα τη θάλασσα.. Κακή εντύπωση ξανά τα σκουπίδια πεταμένα κοντά στον οικισμό στα απόκρημνα βράχια και μέσα στα πουρνάρια, δίπλα στο μονοπάτι. Γενικά υπάρχει θέμα με τα σκουπίδια στο Όρος. Στην κορυφή σκουπίδια, στην Παναγιά, στο Σταυρό γεμάτη η ξεραμένη ποτίστρα με σκουπίδια, στην Αγία Άννα ανεξέλεγκτη χωματερή …Μα και η «αγία μπουλντόζα» που έκανε τη δουλειά της φτιάχνοντας τους δρόμους για τα μοναστήρια, τα στείρα τα πέταξε κάνοντας μικρές σάρες πληγώνοντας το τοπίο.

Κάτω στη θάλασσα, εκτός από τα δύο καραβάκια, ταχύπλοα συνδέουν τις μονές με την Δάφνη και την Ουρανούπολη. Για να κλείσει κανείς θέση σ΄ αυτά πρέπει να τηλεφωνήσει έγκαιρα. Φθάσαμε στον αρσανά του Αγίου Παύλου σε 45 λεπτά περίπου, όπου και περιμέναμε το καραβάκι για την επιστροφή στη Δάφνη και Ουρανούπολη.

Μια όμορφη ορειβατική και πολιτιστική εμπειρία και μια απομυθοποίηση του Όρους. Είναι η εξαιρετική γεωγραφική θέση, είναι το άγριο και όμορφο τοπίο, η θέα του γαλάζιου και ο πλούτος των μονών, που σε κάνει να σκέφτεσαι την επόμενη επίσκεψη.

Στέφανος Σταμέλλος

(23-26/7/2008)

http://www.e-ecology.gr

http://e-onthemountain.blogspot.com