Οικολογική Επιθεώρηση

Το ερώτημα του τι θα κάνουμε το RDF, που παράγεται από το Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης & Κομποστοποίησης (ΕΜΑΚ) των Άνω Λιοσίων, δεν μπορεί να απαντηθεί σωστά εάν δεν γνωρίζουμε του τι προηγήθηκε, ώστε να διδαχθούμε από τα λάθη και τις επιτυχίες μας. Για το λόγο αυτό αναφερόμαστε παρακάτω και στο παρελθόν πριν απαντήσουμε στο αρχικό ερώτημα.

Η ιστορία του RDF

Έτσι λοιπόν όταν στη δεκαετία του 90’ τέθηκε το θέμα των στρατηγικών επιλογών, μεταξύ των οποίων και της δημιουργίας τριών ΕΜΑΚ, για την αντιμετώπιση του προβλήματος των απορριμμάτων στην Αττική, ως Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ) ήμασταν αρνητικοί στην μηχανική ανακύκλωση μέσω ΕΜΑΚ για τους εξής λόγους:

Ήταν και είναι ακριβή μονάδα, τόσο από άποψη επένδυσης όσο και στο λειτουργικό κόστος.

Η καθαρότητα των παραγόμενων ανακυκλώσιμων υλικών είναι πολύ μικρή, συγκρινόμενη με την Διαλογή στην Πηγή (ΔσΠ). Πρακτικά το ΕΜΑΚ παράγει σίδερο και κακής ποιότητας αλουμίνιο (ελπίζουμε να έχει βελτιωθεί σήμερα) και γυαλί, ενώ τα χαρτιά, τα πλαστικά και άλλα υλικά δεν διαχωρίζονται όπως είναι αναμειγμένα με τα υπόλοιπα σκουπίδια.

Το παραγόμενο κομπόστ αποτελεί τη χειρότερη δυνατή ποιότητα που μπορεί να παραχθεί από μονάδες κομποστοποίησης, αφού μπορεί να περιέχει ξένες ύλες ή και επικίνδυνες ουσίες π.χ. βαρέα μέταλλα, καρκινογόνες ενώσεις κ.α., και γι’ αυτό το λόγο μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για αποκατάσταση ΧΥΤΑ, χωματερών ή λατομείων, ενώ θα πρέπει να ελεγχθεί πολύ προσεκτικά κάποια άλλη πιθανή χρήση του και το πιο πιθανό να αποκλειστεί.

Μεταθέτοντας το πρόβλημα σε μια μονάδα που κάνει διαλογή των σκουπιδιών, που μαζεύονται όλα μαζί στις μαύρες σακούλες, χωρίς διαλογή από τους ίδιους τους πολίτες, διαιωνίζουμε το πρόβλημα με άλλη μορφή. Βασικό μειονέκτημα της μηχανικής ανακύκλωσης είναι ότι αφήνει τους πολίτες απέξω και δεν τους εκπαιδεύει για την ανακύκλωση και μείωση των απορριμμάτων, που είναι το ζητούμενο σήμερα των σύγχρονων πολιτικών διαχείρισης των απορριμμάτων. Ενώ με προγράμματα ενημέρωσης, συστήματα πληρωμής των τελών καθαριότητας με βάση την αρχή «πληρώνω όπως πετάω τα σκουπίδια μου» επιδιώκεται η ενεργοποίηση του πολίτη. Με την μηχανική ανακύκλωση εφησυχάζονται οι πολίτες, ότι ένα «μαγικό κουτί» θα μας «ανακυκλώσει» τα απορρίμματά μας και εμείς δεν χρειάζεται θα κάνουμε τίποτε.

Παράγει σημαντική ποσότητα υπολειμμάτων (περίπου το 25-40% των εισερχομένων κ.β.), τα οποία θα πρέπει να οδηγηθούν στο ΧΥΤΑ ή σε κάποια άλλη λύση τελικής διάθεσης.

Μεταξύ άλλων παράγεται σημαντική ποσότητα RDF (πλαστικό, χαρτί και άλλα καύσιμα υλικά), που δεν είχε προβλεφθεί τι θα γίνει (!!!), παρά τις επισημάνσεις και άλλων φορέων όχι μόνο της ΟΕΑ.

Η πρόταση της Οικολογικής Εταιρείας Ανακύκλωσης ήταν τότε - αντί της μονάδας μηχανικής ανακύκλωσης (ΕΜΑΚ)- να γίνουν επενδύσεις των σημαντικών πόρων σε πολύ καλά οργανωμένα προγράμματα ανακύκλωσης και κομποστοποίησης με διαλογή στην πηγή και εναλλακτικής διαχείρισης στην Αττική. Με τα 35 τουλάχιστον δισεκατομμύρια δραχμές (περίπου 103.000.000 €) που κόστισε τότε η μονάδα θα μπορούσαν να είχαν γίνει πολλά στον τομέα και της ενημέρωσης, για να αρχίσει επιτέλους η ουσιαστική προσπάθεια της ανακύκλωσης και κομποστοποίησης στην πηγή και οι πολίτες να αρχίζουν να αποτελούν μέρος της λύσης του προβλήματος. Αυτή η πρόταση είχε και έχει τα εξής πλεονεκτήματα σε σχέση με τη λύση του ΕΜΑΚ που επιλέχτηκε:

Περίπου με το ίδιο κόστος του ενός ΕΜΑΚ στα Άνω Λιόσια, θα είχαμε δρομολογήσει όλες τις επενδύσεις και διαδικασίες για την ανακύκλωση των συσκευασιών και τις επενδύσεις και ενέργειες της οικιακής κομποστοποίησης για την ανακύκλωση του μεγαλύτερου μέρους των οικιακών οργανικών σε όλους τους ΟΤΑ, που σήμερα εξυπηρετούνται από το ΧΥΤΑ Φυλής. Αυτό σημαίνει ότι η ανακύκλωση και κομποστοποίηση θα είχε μειώσει σε σύντομο χρόνο κατά πολύ τα προς τελική διάθεση απορρίμματα και δεν θα είχαμε φτάσει στις σημερινές οριακές καταστάσεις.

Θα είχαν δημιουργηθεί περισσότερες νέες και μόνιμες θέσεις απασχόλησης σε όλους τους ΟΤΑ.

Θα παραγόντουσαν πολύ καθαρότερα υλικά (χαρτί, μέταλλα, πλαστικά, γυαλί), που θα πήγαιναν άμεσα για ανακύκλωση, καθώς και καθαρό οργανικό κομπόστ, που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σε πάρκα, σε κήπους και σε έργα αποκατάστασης υποβαθμισμένων περιοχών.

Τα παραγόμενα υπολείμματα (RDF) από τις λίγες μονάδες τελικής διαλογής, που θα έπρεπε να δημιουργηθούν σε όλη την Αττική, θα μπορούσαν να είναι σαφώς λιγότερα από τις σημερινές τεράστιες ποσότητες του RDF, που παράγονται στο ένα ΕΜΑΚ των Άνω Λιοσίων και που μπορεί να φθάνουν τους 100.000 τόνους ετησίως.

Θα αυξανόταν κατά πολύ ο χρόνος ζωής του ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων και του ΧΥΤΑ Φυλής και ίσως δεν θα χρειαζόταν να δημιουργηθούν νέοι ΧΥΤΑ στο Γραμματικό και την Κερατέα αν οργανώνονταν εγκαίρως η ανακύκλωση και η κομποστοποίηση με διαλογή στην πηγή σε όλη την Αττική.

Τέλος, θα εξορθολογίζονταν σταδιακά το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων στους ΟΤΑ, γεγονός που αρχίζουμε ήδη να το βλέπουμε σε ΟΤΑ που έχουν δρομολογήσει την ανακύκλωση, εναλλακτική διαχείριση και οικιακή κομποστοποίηση.